Giriş

Kioks sistemi, kabin içine gizlenmiş bir bilgisayar, dokunmatik bir ekrandan oluşan, tanıtım, reklam, bilgilendirme ve yönlendirme amaçlı kullanılan günümüzün en gelişmiş interaktif tanıtım ve satış araçlarındandır. Kioks sisteminin dünya üzerinde 10 yılı aşkın bir geçmişi varken ülkemizde son 2-3 yıldır kullanılmaktadır. Kioks sistemleri genellikle; sinema, tiyatro, stat gişe ve fuayeleri, alışveriş merkezleri, marketler, fuar, seminer ve kongre merkezleri, tren, metro ve otobüs duraklarında kullanılmaktadır. Peki, otomasyonel olarak bilet satışı yapılabilen bu sistemlerde belge düzeni nasıl olacaktır? Özellikle gün bazında işlem sayısının fazla olduğu kiokslarda gün sonu toplu belge düzenleme imkanı var mıdır? Yazımızda bu durumları inceleyeceğiz.

Belge Düzeni

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu (VUK)’ nun 229. maddesinde; fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olarak tanımlanmıştır.

VUK 231. Maddesinde “fatura düzeni” konusu açıklanmış olup maddenin 5. bendinde; faturanın, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 gün içinde düzenleneceği, bu süre içinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı belirtilmiştir.

VUK 232. maddesinde; Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutma mecburiyetinde olan çiftçilerin;

Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara,

Serbest meslek erbabına,

Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara,

Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere,

Vergiden muaf esnafa,

sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlarında fatura istemek ve almak mecburiyetinde oldukları belirtilmiştir.

Konumuz ile ilgili olarak yayımlanan 385 Sıra No.lu VUK Genel Tebliğinde;

“a) Otomatik satış makineleri kullanılmak suretiyle yapılan mal veya hizmet satışlarının, anılan makinelerin aşağıda belirtilen şekilde kullanılması kaydıyla, tebliğin bu bölümünde yer alan açıklamalar çerçevesinde belgelendirilmesi uygun görülmüştür.

-Söz konusu makinelerle yapılan mal veya hizmet satışlarına ilişkin bilgiler, makinenin hafızasından silinemeyecek ve değiştirilemeyecek bir şekilde kaydedilecektir.

-Kaydedilen bilgilere dışarıdan herhangi bir müdahale yapılamayacaktır.

-Gün sonunda makineden günlük satış raporu alınabilecektir.

Bu şartların sağlanması durumunda malın satışı veya hizmetin verilmesi anında Vergi Usul Kanununda yer alan belgelerden herhangi biri düzenlenmeyecek ancak gün sonlarında makineden alınacak raporlara istinaden “muhtelif müşteriler” ibareli bir fatura düzenlenecektir.

b) Otomatik satış makinelerinin yukarıda sayılan şartları taşımaması ve herhangi bir düzeneğinin olmaması nedeniyle satışın para atılmak suretiyle yapılması halinde, malın sevk edildiği tarihten itibaren azami yedi gün içinde satılan malları içerecek şekilde “muhtelif müşteriler” ibareli bir fatura düzenlenmesi gerekmektedir.

Her iki halde de, söz konusu otomatik satış makinelerine yerleştirilmek üzere taşınan mallar için “muhtelif müşteriler” ibareli sevk irsaliyesi düzenlenecek ve yukarıda bahsi geçen şekilde düzenlenecek faturalar ile irtibatlandırılacaktır.

c) Sadece hizmet sunan makinelerde yukarıda bahsedildiği şekilde düzeneğin olmaması durumunda ise gün sonunda cihazda birikmiş paranın sayılarak toplam hasılat tutarı üzerinden “muhtelif müşteriler” ibareli bir fatura düzenlenecektir.
Ayrıca, söz konusu makineleri farklı işyerlerine yerleştirmek suretiyle komisyon ödenmesi karşılığında komisyon tutarını gösterir faturanın düzenleneceği ise tabiidir.”

açıklamalarına yer verilmiştir.

Bu açıklamalar doğrultusunda kioks sistemi üzerinden yapılacak satışlarda, 385 Sıra No.lu VUK Genel Tebliğindeki şartlar sağlanmak kaydıyla gün sonunda tek bir fatura düzenlenebilecektir.

Sonuç

Yazımızda son günlerde satış ve pazarlama konusunda çok popüler hale gelen kioks sistemleri üzerinden yapılan satışları belge düzeni açısından inceledik. Özellikle uygulamada, artan günlük işlem hacmi nedeniyle işlem bazında belge düzenlemek yerine gün sonunda toplu belge düzenleme seçeneğinin uygulanıp uygulanamayacağı konusunda tereddüt edilmekteydi. Yazımızda belirttiğimiz şartlar dahilinde gün sonunda toplu fatura düzenlenmesinin mümkün olabileceğini belirttik.